Chi tử, còn gọi là quả dành dành, là một vị thuốc quen thuộc trong y học cổ truyền, thường được sử dụng trong các bài thuốc có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, làm mát cơ thể. Cây thuộc họ Cà phê, tên khoa học là Gardenia jasminoides Ellis.

Theo y học cổ truyền, Chi tử có vị đắng, tính hàn, quy vào các kinh tâm, phế, vị và tam tiêu. Tác dụng chính là thanh nhiệt, tả hỏa, trừ phiền, lợi niệu, chỉ huyết. Thường được dùng trong các chứng bệnh như sốt cao, miệng khô, mất ngủ do nhiệt, tiểu tiện đỏ, mụn nhọt, lở loét, chảy máu cam, tiểu ra máu.

Chi tử thường có mặt trong nhiều bài thuốc cổ phương như Chi tử thang, Long đởm tả can thang, Tả tâm thang, giúp thanh nhiệt ở các tạng phủ khác nhau, đặc biệt là ở tâm, can, vị.

Khi sử dụng, cần lưu ý không nên dùng cho người tỳ vị hư hàn, người đang tiêu chảy, cơ thể suy yếu do hàn. Tốt nhất nên dùng theo chỉ dẫn của thầy thuốc để đảm bảo hiệu quả và tránh những tác dụng không mong muốn.

Chi tử tuy là một vị thuốc đơn giản, dễ kiếm nhưng lại có tác dụng sâu sắc trong việc điều hòa nhiệt độc, an thần và hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý do nhiệt sinh ra. Đây là vị thuốc điển hình thể hiện triết lý chữa bệnh của Đông y: thanh nhiệt để dưỡng âm, điều hòa để phục hồi cơ thể từ bên trong.